«Να που ήρθαμε στο καφέ θέμα – δεν υπήρχε πιθανότητα να μην φτάσουμε σ’ αυτό» αστειευόταν ο μπαμπάς της καλύτερης φίλης της Άνις. Δεν υπήρχε τρόπος να μην το συζητήσουμε και εμείς. Επειδή το υπέροχο πλάσμα, το παιδί σας, θα σας φέρνει ενθουσιασμό, χαρές και χαρούμενη εκ’ νέου ανακάλυψη του κόσμου…, αλλά και τα τεράστια, βαριά και απορροφητική προβλήματα της καθημερινότητας, με τα οποία πρέπει να παλεύεται καθημερινά.
Η Άνι αργά ξέμαθε την πάνα, τόσο αργά που ντρέπομαι να το πω, ενώ όλα αυτά έγιναν λόγω της λανθασμένης κατανόησης της μητέρας της για ελευθερία και για τις συμβολές, τις οποίες διάβασα στα μεγάλα βιβλία, δηλαδή να αφήσω το παιδί μόνο του να αποφασίσει πότε και πως. Δηλαδή – σαν ποτέ. Η Καναδή ψυχολόγος, Άλισον Σέϊφερ, προτείνει το εξής:
«Συνήθως προτείνω στους γονείς να αναπτύξουν προς το θέμα του γιογιό την ίδια στάση όπως έχουν ως προς τα πρώτα βήματα και το περπάτημα. Στην πραγματικότητα εμείς δεν μαθαίνουμε τα παιδιά μας να περπατάνε, δεν είναι έτσι; Στην φύση μας είναι προγραμματισμένο κάποια στιγμή να σηκωθούμε και να ξεκινήσουμε να χρησιμοποιούμε τα πόδια μας. Το πολύ να ενθαρρύνουμε το παιδί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Το ίδιο συμβαίνει και με τον έλεγχο πάνω στις λειτουργίες του σώματος.»
Καλά ακούγεται αλλά όχι και όταν αλλάζεις πάνα νούμερο 5475, εξετάζεις έκπληκτος το περιεχόμενο της και αναρωτιέσαι εάν το παιδί σου αναπτύσσεται αργά. (Σε αριθμούς με πρόχειρους λογαριασμούς αυτά τα 3 χρόνια επί 5 πάνες την ημέρα κάνουν 2000 λεβα. Το φαντάζεστε; Τουλάχιστον 2000 λέβα έχετε χαλάσει μόνο σχετικά με το «καφέ θέμα»!)
Η σύγχρονη αγορά προτείνει πολλές εφευρετικές λύσεις – εκτός από τις πάνες, που από μόνες τους είναι έξυπνη εφεύρεση, πια υπάρχουν καλάθια για τη φύλαξή τους σε κενό αέρα, έτσι ώστε να μη μυρίζουν όταν χρησιμοποιηθούν!
Αλλά όλοι καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό είναι το παιδί να ξεκινήσει να καταλαβαίνει όταν θέλει να κατουρήσει ή να κάνει τα κακά του όταν εγγραφεί στο παιδικό σταθμό – τότε το ζήτημα γίνεται πραγματικά σημαντικό και η λύση του δεν παίρνει αναβολή.
Ο μπαμπάς της Άνις πρότεινε απλά να της βγάλουμε την πάνα και απλά να περιμένουμε – όταν βραχεί μερικές φορές, μόνη της θα καταλάβει. Εγώ όμως αποφάσισα να μην την εξευτελίζω και να μας – ένα χρόνο αργότερα το κάναμε. Έγινε πολύ γρήγορα και καθόλου δεν ήταν εξευτελιστικό.
Σήμερα οι ειδικοί συμβουλεύουν η αφαίρεση της πάνας να ξεκινήσει …. όταν το παιδί είναι έτοιμο για αυτό! Μπορείτε άνετα να το πείτε στη γιαγιά σας, η οποία ισχυρίζεται ότι προ πολλού έχετε αργήσει και έπρεπε να το είχατε κάνετε πριν ο απόγονος σας κλείσει το ένα του έτος… Μην ξεχνάτε ωστόσο ότι όλες οι συμβουλές από μητέρες και γιαγιάδες βασίζονται στη δική τους εμπειρία, αλλά αυτή είναι από πριν 20 – 60 χρόνια. Δηλαδή, τότε δεν υπήρχαν χάρτινες πάνες.
Τι σημαίνει το παιδί να είναι έτοιμο;
- Να παραμένει στεγνό για μεγαλύτερες περιόδους
- να καταλαβαίνει ότι έχει κατουρηθεί / έχει αφοδεύσει στο κιλοτάκι του με κάποιο τρόπο
- να μπορεί να κατεβάζει μόνο του τα κιλοτάκια του
- να θέλει να γίνει «μεγάλο»
Κάπου διάβασα ότι είναι καλά το παιδί να βλέπει πως εσείς ή τα αδέρφια του κάθονται στη λεκάνη της τουαλέτας και να θέλει να μιμηθεί. Η ιδέα για ανάγνωση βιβλίων πάνω στο θέμα αυτό ή αυτή να αφήσετε γιογιό κοντά στο σημείο όπου παίζει επίσης είναι καλές.
Προσπαθήστε να επισημάνεται όλες τις θετικές πλευρές – ότι φοράει βρακάκι και όχι πάνα, κάντε του φιλοφρονήσεις ότι πια είναι «μεγάλο» κάθε φορά όταν καταφέρει να πάει στο γιογιό, αγοράστε αστείο γιογιό – ζωάκι που να βγάζει ήχους ή κούκλα, η οποία κατουράει, για να εκπαιδεύεται το ίδιο το παιδί. Πολλοί γονείς βάζουν τα παιδιά τους στο γιογιό και τους κρατάνε εκεί αιώνια εωσότου πετύχουν αποτέλεσμα, αλλά η αλήθεια είναι ότι αυτό μπορεί να τους κάνει να απορρίψουν την ιδέα. Ποιος θέλει να χάνει χρόνο από τα παιχνίδια και να κάθεται απεριόριστη ώρα με γυμνό πισινό;
Άλλη προϋπόθεση είναι να ξεκινήσετε τα μαθήματα όταν εσείς είστε έτοιμοι. Αυτό σημαίνει να μην έχετε καινούριο μωρό ή καινούρια δουλειά, να μην μετακομίζεστε και να μη κάνετε ανακαίνιση, να μη ταξιδεύετε και έξω να μην είναι χειμώνας. Δηλαδή να μπορείτε να επιτρέψετε στον εαυτό σας μερικά «περιστατικά», χωρίς αυτό να αποβεί μοιραίο. Συστήνεται να χρησιμοποιείται προστατευτικά καλύμματα για τα στρώματα, τα οποία προφυλάσσουν καλά το κρεβάτι του πολύτιμου σας θησαυρού. Εμείς πολύ γρήγορα ξεπεράσαμε το γιογιό και περάσαμε στο παιδικό καπάκι τουαλέτας – είμαι βέβαιη ότι αυτό είναι πιο υγιεινό και άνετο για τους γονείς.
Ή με άλλα λόγια – όταν απέχουμε από την «πρωκτική περίοδο» στην ψυχολογία – η λύση του «καφέ θέματος» θα είναι όπως το να καταφέρετε να λύσετε κάθε άλλο πρόβλημα της ανάπτυξης – το καλύτερο είναι να συμβαίνει μεταξύ των άλλων, ελαφρά και σαν παιχνίδι.
Κάποιες πρακτικές συμβουλές:
- Ξεκινήστε τις πάνες – βρακάκια και τα βαμβακερά εσώρουχα, αλλά όχι με το ζόρι – απλά κάντε πρόταση. Η ιδέα θα αρέσει στο παιδί, μόνο χρειάζεται λίγος χρόνος για να συνηθίζει με το τρέξιμο στο μπάνιο και να μάθει να τα κατεβάζει.
- Αφήστε το με γυμνό πισινό εάν είναι καλοκαίρι και μην το μαλώνετε αν κατουρηθεί. Το γιογιό να είναι κοντά και σε ορατό σημείο.
- Να το ντύνετε σε εύκολα για βγάλσιμο πανταλονάκια, καλτσόν και βρακάκια, επειδή όταν αρχίσει να προσπαθεί να κρατιέται δεν θα έχει χρόνο για χάσιμο
- Να το κοιτάτε – σίγουρα θα αναγνωρίσετε τα σωματικά σημάδια και θα προτείνετε γρήγορη λύση.
- Συνήθως τα παιδιά κατουράνε αμέσως μετά από το ξύπνημα, κάνουν τα κακά τους γύρω μια ώρα μετά το φαγητό και υποχρεωτικά πρέπει να τα βάζετε στο γιογιό πριν τον ύπνο.
- Ας το παιδί κάθεται και σηκώνεται από το γιογιό όταν αποφασίσει – δεν πρέπει να είναι «εξορισμένο» εκεί, επειδή θα διαμαρτυρηθεί.
- Βάλτε τη βρύση να τρέχει για να το βοηθήσετε να κάνει τη τσίσα του.
- Μη θυμώνετε εάν το παιδί κατουρηθεί ή αφοδεύσει στο βρακάκι – μην το μαλώνετε αλλά συζητήστε ήρεμα και χαρούμενα.
- Χειροκροτήστε όπως κάνει το ακροατήριο.
Εδώ κάποιες απαγορευμένες πρακτικές για τις οποίες διαβάζουμε σε ένα υπέροχο βιβλίο «Τι σε περιμένει το δεύτερο και το τρίτο έτος του παιδιού»:
«Μην περιμένετε πάρα πολλά πολύ γρήγορα. Μη το μαλώνετε, μην το τιμωρείτε, μη το ντροπιάζετε. Μη του απαγορεύετε να πίνει. Μη του δίνετε μη φυσικές ουσίες (π.χ. καθαρτικά) για να πετύχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μη μεταμορφώνεστε σε χαλασμένη πλάκα γραμμοφώνου. Μη το πιέζετε. Μη μεταμορφώνετε τη χρήση του γιογιό σε θέμα ηθικής. Μη συζητάτε μπροστά από τα μικρά παιδιά τις επιτυχίες τους (ή την έλλειψή τους). Μην παίρνετε τραγικά την αργή πρόοδο. Μη μεταμορφώνετε τη τουαλέτα σε πεδίο μάχης. Μη χάνετε την ελπίδα σας.»
«Μαμά, θέλω να κατουρήσω» – φωνάζει η Άνι και κατεβάζει το βρακάκι της στη μέση της πλατείας, απέναντι από έναν Αρχαιοελληνικό ναό. Φρίκη. Καθόλου δεν πιστεύω ότι τα παιδιά μας πρέπει να κατουράνε και να αφοδεύουν όπως τα σκυλιά στα πάρκα και κάτω από τα δέντρα. Αλλά μερικές φορές συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες.