Προβολές: 1296
Πριν απ’ όλα πρέπει να σημειωθεί ότι οτιδήποτε συμβάλλει στην ασυνείδητη ψυχική δραστηριότητα του ανθρώπου συσσωρεύεται κατά την διάρκεια των πρώτων 6 – 7 ετών της ζωής μας. Ακριβός στην περίοδο αυτή λαμβάνουν χώρα οι ασυνείδητες συγκρούσεις που μπορούν να συμβάλλουν για την ανάπτυξη της παιδικής νεύρωσης.
Συνήθως ο νευρωτικός φόβος (το άγχος) ορίζεται ως μια έμφυτη αντίδραση στον κίνδυνο, καθιστώντας σαφές ότι ο φόβος είναι ένα πνευματικό φαινόμενο, ενώ οι κίνδυνοι που τον προκαλούν μπορεί να είναι τόσο εσωτερικοί όσο και εξωτερικοί:
- Ο πρώτος κίνδυνος που βιώνει το παιδί είναι ο φόβος «της απώλειας της μητέρας». Το αίσθημα αυτού του κινδύνου κυμαίνεται έως την ηλικία των 18 μηνών του παιδιού.
- Το δεύτερο μεγάλο αίσθημα φόβου του παιδιού σχετίζεται με την «απώλεια» της αγάπης της μητέρας.
- Σε τρίτη θέση βρίσκεται ο φόβος που προκαλείται από τις ανατομικές διαφορές των φύλων.
- Το τέταρτο άγχος εμφανίζεται όταν το παιδί αρχίζει να βιώνει πιο σοβαρά τις απαγορεύσεις των γονέων.
Αυτή δεν είναι η μόνη εξήγηση για τη δημιουργία των φόβων των παιδιών. Υπάρχουν και άλλες θεωρίες, αλλά σε ένα οι ειδικοί συμφωνούν – το παιδί είναι σημαντικό μαζί με τα παιδικά του βιώματα.
Φόβος από δυσάρεστες παιδικές εμπειρίες
Στην ουσία η νεύρωση συχνότατα ορίζεται ως συναισθηματική αστάθεια ή, όπως εξετάστηκε άνω, ως φόβος από τις δυσάρεστες παιδικές εμπειρίες. Άλλη εξήγηση είναι ότι αυτή είναι η απάντηση της σύγκρουσης δύων ψυχικών γεγονότων.
Το ζήτημα που ανησυχεί τον γονέα είναι πώς να προφυλάξει το παιδί του και μια από τις πιο εύκολες επιλογές είναι να του δώσει την αγαπημένη του κούκλα ή να το κατευθύνει προς το κατοικίδιο του ζώο. Άλλο κόλπο είναι να μάθουμε το παιδί να κάνει βαθιές εισπνοές όταν αναγνωρίζει συγκεκριμένα συμπτώματα.
Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, είναι καλά το παιδί να διαθέτει ένα σύνολο χαλαρωτικών ασκήσεων. Άλλοι όχι τόσο δημοφιλείς μέθοδοι είναι η ζωγραφική και το άκουσμα κατάλληλης μουσικής. Πριν απ’ όλα, η σπουδαιότερη είναι η φιγούρα του γονέα και αυτή δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ προστατευτική, ούτε τέτοια που αγνοεί το πρόβλημα, πρέπει να υπάρχει ισορροπία
Πολύ σημαντικός παράγοντας είναι η ανακάλυψη των συμπτωμάτων νεύρωσης και φόβου που βιώνεται. Σαφές σύμπτωμα για τέτοια βιώματα είναι η οπισθοδρομική συμπεριφορά και η ύπαρξη φόβων. Κάποια βασικά γνωρίσματα είναι:
- ιδεοψυχαναγκαστικά συμπτώματα,
- πιπίλισμα του δακτύλου,
- κατούρημα,
- ονυχοφαγία,
- φοβίες,
- δυσκολίες κατά την αποχώρηση από γονέα,
- εφιάλτες,
- συχνότερες συγκρούσεις με τους γονείς.
Ένα σύμπτωμα που υποτιμάται συχνά είναι ο βήχας του παιδιού
Ο ψυχογενής βήχας είναι ένας χρόνιος, ξηρός βήχας που δεν προκαλείται από αντιληπτή αντικειμενική αιτία, αλλά εξαρτάται από τα συναισθηματικά και ψυχολογικά προβλήματα. Μπορεί να παρουσιαστεί σαν σπασμωδική απότομη κίνηση (ξηρός, επαναλαμβανόμενος) ή σαν ασυνήθιστος «βήχας σαν ήχος που βγάζει η χήνα». Συνήθως εμφανίζεται όταν υπάρχει ανεκδήλωτη οικογενειακή ή κοινωνική ένταση.
Ο ψυχογενής βήχας είναι μια έκφραση ανησυχίας και άγχους, με μερικούς να προτιμούν τον όρο “συνδεόμενο με το άγχος” ή “βήχα που συνδέεται με την ανησυχία”. Έτσι, τονίζεται ότι το σύμπτωμα «βήχας» είναι μια αντίδραση στο εξωτερικό άγχος και δεν προκαλείται από ψυχική διαταραχή.
Αυτό το είδος βήχα μπορεί να παρουσιάζεται πολύ συχνά την ημέρα (ανά 5-10 λεπτά), αλλά το τυπικό για αυτόν είναι ότι σταματάει σταδιακά και εξαφανίζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου ή του παιχνιδιού και δεν παρατηρούνται επιπλοκές.
Μερικές φορές ο βήχας είναι τρόπος για τράβηγμα της προσοχής των γονιών, των δασκάλων, των φίλων. Άλλες φορές είναι νευρικό φωνητικό τικ. Ο βήχας σταματάει, όταν το παιδί απασχολείται με κάτι και αυξάνεται όταν το παιδί είναι αντικείμενο ενδιαφέρον.
Τα παιδιά με ψυχογενή βήχα συχνά παρουσιάζουν και άλλα σωματικά συμπτώματα. Ο βήχας παρατηρείται πιο συχνά σε παιδιά που είναι κλειστά στον εαυτό τους, εσωστρεφή και ντροπαλά. Το ίδιο το παιδί φαίνεται ότι δεν ενοχλείται από τον βήχα σε αντίθεση των στενών του συγγενών από το περιβάλλον του. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του ψυχογενούς βήχα είναι ότι δεν επηρεάζεται από ισχυρά φάρμακα. Για αυτόν τον λόγο η θεραπευτική αντιμετώπιση αυτού του είδους βήχα συνιστάται σε παραμέληση του βήχα μέσω μετατόπισης του επίκεντρο της προσοχής και μ’ αυτόν τον τρόπο απομάκρυνση από το σύμπτωμα. Θετικό τρόπο για αντιμετώπιση του συμπτώματος είναι η χρήση εικονικής (ψεύτικης) θεραπείας, όπως περιτύλιγμα σε σεντόνι τη νύχτα, υποστήριξη κ.λπ.
Ποιοι είναι οι παράγοντες με κοινωνικοποιητική επίδραση στην προσωπικότητα του παιδιού
Υπάρχει διαφορά μεταξύ προσαρμογής, κοινωνικοποίηση κ.λπ. στην διαδικασία μεταμόρφωσης του παιδιού από παιδί σε ώριμη, ωφέλιμη για την κοινωνία προσωπικότητα και ποια είναι η σχέση μεταξύ των όρων αυτών και του γενικού τόνου των σχέσεων μεταξύ παιδιών και γονέων;
Γενικά μπορεί να σημειωθεί, ότι η κοινωνικοποίηση σχετίζεται με την διαδικασία αφομοίωσης στάσεων ζωής, πεποιθήσεων και παραδόσεων, οι οποίοι είναι χαρακτηριστικά για την οικογένεια και τον πολιτισμό. Είναι σαφές ότι ο γονέας παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.
Στην αρχή της ανάπτυξης του παιδιού ο γονέας αναγκάζεται να μάθει το παιδί να ελέγχει τις φυσιολογικές του λειτουργίες, αλλά σε επόμενο στάδιο ο έλεγχος αυτός αφορά τις συμπεριφοριστικές αντιδράσεις του παιδιού: παραδείγματος χάριν, πώς να συμπιέζει τις επιθετικές παρορμήσεις, όταν άλλο παιδί πάρει το παιχνίδι του.
Σε σχέση μ’ αυτό είναι σημαντικό να διαφανεί το προσωπικό και το γωνιακό ύφος, το οποίο να ακολουθείται. Είναι αυτό το ύφος αυταρχικό, δημοκρατικό, φιλελεύθερο ή είναι συνδυασμό των άνω; Πρέπει να διαλέξετε το δικό σας χαρακτηριστικό ύφος!
Μια μελέτη αποδεικνύει ότι το ύφος του γονέα έχει άμεση σχέση με τις επιδόσεις του παιδιού στο σχολείο, ενώ τα αποτελέσματα τονίζουν τον εξαιρετικά θετικό ρόλο του αυταρχικού ύφους. Σε τι εκφράζεται;
Εκεί όπου υπάρχει πολύ αγάπη, αλλά και αρκετές απαιτήσεις για τους σκοπούς και για τους πρότυπους της παιδικής συμπεριφοράς. Για μεγαλύτερη αντικειμενικότητα πρέπει να επισημάνω ότι τόσο το παιδί, όσο και το ταμπεραμέντο του, επηρεάζουν επίσης τον γονέα και ως εκ τούτου το ίδιο το ύφος του γονέα – τη λεγόμενη αμοιβαία κοινωνικοποίηση.
Αναπόφευκτα υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, οι οποίοι επιδρούν στην κοινωνικοποίηση – μέσα ενημέρωσης, αστέρες (του σινεμά) και πρότυπα ρόλων όπως ηθοποιοί ή τραγουδιστές, συνομήλικοι του κ.λπ.
Με μεγαλύτερη επιρροή είναι οι συνομήλικοι και μπορεί να παρακολουθηθεί πώς αυτοί επηρεάζουν την ανάπτυξη του παιδιού μέσω των παιχνιδιών.
Σε πιο πρώιμη ηλικία, γύρω στο πρώτο και στο δεύτερο έτος της ηλικίας του, το παιδί παίζει μόνο του, σε απομόνωση και σύντομα μετά από αυτή την περίοδο είναι πια σε ομάδα, αλλά συνεχίζει να παίζει για τον εαυτό του – παράλληλα με τα παιχνίδια των άλλων παιδιών.
Με την συμπλήρωση του τρίτου έτους, τα παιδιά ξεκινάνε να παίζουν μεταξύ τους, όπου το παιδί έχει ξεχωριστό, αλλά συμπληρωματικό για τα παιχνίδια των άλλων παιδιών, ρόλο.
Όλες αυτές οι διαδικασίες επηρεάζονται από τη γνωστική ανάπτυξη και το κοινό παιχνίδι δεν εμφανίζεται μέχρι το παιδί να ξεπεράσει μέρος του εγωκεντρισμού του και ξεκινήσει να καταλαβαίνει και άλλες απόψεις.
Στη σχολική ηλικία γίνεται το «μεγάλο» άλμα στην κοινωνικοποίηση του παιδιού. Ενδιαφέρον έχουν οι παραλλαγές, που σχετίζονται με αφομοίωση ρόλων. Ενώ στην ηλικία γύρω στα 6 – 8 τα παιδιά αρέσουν το ένα στο άλλο και είναι φίλοι, επειδή μοιράζουν διάφορα πράγματα, αυτά σε ηλικία 12 – 13 συνδυάζουν τη φιλία με την ψυχολογική υποστήριξη, η οποία συνδυάζεται με την αίσθηση ότι οι γονείς δεν με καταλαβαίνουν ή με τη βοήθεια σε συγκεκριμένα σχολικά μαθήματα.
Φυσικά, οι διαφορές μεταξύ των δύο φύλων αποτελούν επίσης σημαντικό παράγοντα για την κοινωνικοποίηση του παιδιού. Είναι πολλές δημοφιλείς θέσεις παραπλανητικές:
- π.χ. ότι τα κορίτσια είναι πιο κοινωνικά από τα αγόρια;
- ή ότι τα αγόρια έχουν πιο έντονο το κίνητρο για επιτεύγματα;
- ή ότι τα κορίτσια έχουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση από τα αγόρια;
- ή ότι τα κορίτσια είναι περισσότερο υποδηλωτικά από τα αγόρια
Η μοναδική από τις παρόμοιες γνώμες που έχει αποδειχθεί είναι αυτή ότι τα κορίτσια έχουν πιο καλές λεκτικές δεξιότητες, ενώ τα αγόρια έχουν πιο ανεπτυγμένες ικανότητες στα μαθηματικά, αλλά οι διαφορές είναι αμελητέα μικρές.
Οι ρόλοι φύλου είναι σπουδαίος παράγοντας με τους διαφορετικούς πολιτισμούς να αντιμετωπίζουν με διαφορετικούς τρόπους τους ρόλους αυτούς, ενώ το σημαντικότερο είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν συμπεριφορά παρατηρώντας τους γονείς τους ανάλογα με το φύλο τους. Ιδιαίτερα οι γονείς, αλλά και οι άλλοι άνθρωποι, γίνονται παράδειγμα για σχηματισμό προτύπων για την συμπεριφορά των ανδρών και των γυναικών στα παιδιά.
Χαρακτηριστικό της κοινωνικοποίησης είναι ότι αυτή είναι διαδικασία – δηλαδή τα παιδιά κατανοούν ποια είναι και κατά πόσο ταιριάζουν στο οικογενειακό και στο περιβάλλον των φίλων τους. Και πάρα που αυτό είναι σημαντικό, δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός, ότι το παιδί παίρνει ενεργό μέρος στην ίδια του την κοινωνικοποίηση.